Dziecię i Jego Matka

Matka Jezusa pojawia się w Ewangeliach tam, gdzie nie można było Jej pominąć, tam, gdzie jest mowa o poczęciu, narodzeniu i wychowaniu Jezusa. Inne wzmianki o Niej podkreślają fakt, że Jej rola Matki nigdy się nie skończyła.

Dziecko nie może zaistnieć bez matki. Wszyscy nosimy w sobie zgodny z naturą obraz, że w matce poczyna się życie dziecka i w jej ciele dziecko dojrzewa, dopóki jego organizm nie osiągnie takiego stanu, że będzie mogło żyć poza jej łonem. Ona je karmi swoją krwią i już nosząc je w sobie, wychowuje je własnymi przeżyciami, radościami i smutkami. Wszyscy nosimy obraz matki trzymającej dziecko w ramionach, karmiącej je własnym mlekiem. I jeśli nawet nasze czasy dostarczają nam przedziwnych nowych obrazów i dotąd nieznanych nazw, jak "matka zastępcza", która nosi w sobie "cudze" dziecko, i "matka właściwa", z której pobrano to, co konieczne jest do jego poczęcia, to w końcu i tak nie wiemy, która z tych matek jest "prawdziwa", o czym świadczą różne dramaty "matek zastępczych", buntujących się wobec konieczności oddania dziecka, które w niej rosło, w niej się formowało i w niej doznawało pierwszych przeżyć.

Przedziwny plan Boga, który zapragnął stać się człowiekiem, aby człowieka udoskonalić aż do ubóstwienia, przewidywał, że Boży Syn przejdzie cały cykl rozwoju człowieka od poczęcia do śmierci. Nie mógł przecież przyjąć jakiegokolwiek człowieczeństwa, nie mógł wcielić się w jakiegoś człowieka dojrzałego, obciążonego dziedzictwem doczesności, wychowanego według wzorów wytworzonych przez kulturę i obyczaje jakiejś społeczności, bo już stałby się zależny od tej kultury, od obyczajów, nawet od odruchów "gotowego" człowieka, nie zawsze przecież dobrych.

Przedziwny, odwieczny plan Boga przewidział zatem, że Syn Boży będzie miał Matkę, w której zostanie "poczęty", drogą niezwykłej interwencji Boga, w której będzie wzrastał, by urodzić się, jak każdy człowiek, gdy Jego człowieczeństwo osiągnie odpowiednią dojrzałość.

Wzrastając dalej poza łonem Matki, nie wyrzeknie się Jej, ale podda się Jej, jak każde normalne dziecko. Ona będzie Go brać w ramiona, karmić i chronić. Ona Go będzie nosić, dopóki sam nie będzie mógł chodzić, Ona Go będzie uczyć ludzkiej mowy, jak każda matka uczy swoje dzieci.

Liturgia i zwyczaje związane z obchodami Bożego Narodzenia, ukazują nam co roku tę prawdę, która przerasta nasze doświadczenia. Patrząc na tysiące szopek, przyjmujemy tę prawdę z prostotą, bo chcąc ją zgłębić, gubimy się w pytaniach. Czy Maryja uczyła swego Synka o Bogu? Czy Ona uczyła Go pierwszej modlitwy? Czy Ona uczyła Go, co znaczy miłość, brat, siostra?

W Boże Narodzenie widzimy Ją pochyloną nad żłóbkiem, w którym spoczywa Jej Dziecię, będące równocześnie Synem Bożym, mocą Najwyższego poczęte z Ducha Świętego. Tak widzieli tę scenę pasterze, którzy "znaleźli Maryję, Józefa i Niemowlę, leżące w żłobie (Łk 2,16).

W ciągu kolejnych dni, kiedy wracamy jeszcze do tych tajemnic, oglądamy Dziecię w ramionach Matki. Tak przecież widzieli Je mędrcy, którzy przybyli ze Wschodu: "zobaczyli Dziecię z Matką Jego, Maryją, upadli na twarz i oddali Mu pokłon" (Mt 2,11). Dziecię w ramionach Matki jest przedmiotem troski św. Józefa, ich opiekuna i według ludzkiego prawa ojca Dziecięcia, którego pouczono we śnie:"Weź Dziecię i Jego Matkę i uchodź do Egiptu". On więc "wziął w nocy Dziecię i Jego Matkę i udał się do Egiptu" (Mt 2,13.14).

A po śmierci Heroda, Józef znów we śnie usłyszał: "Weź Dziecię i Jego Matkę i idź do ziemi Izraela..." On więc "wziął Dziecię i Jego Matkę i wrócił..."(Mt 2,20.21).

W Ewangelii Łukasza Matka i prawny ojciec na równi zajmują się Dziecięciem: "Przynieśli Je do świątyni", "wnosili Dzieciątko Jezus...", "wrócili do Galilei" (Łk 2,22.27.39), "chodzili co roku do Jerozolimy" i "udali się tam gdy miał lat dwanaście..."(Łk 2,41.42). A kiedy pozostał w świątyni bez ich wiedzy, oboje "szukali Go" i "odnaleźli" (Łk 2,44-46). Ale Matka miała przy Nim zawsze miejsce uprzywilejowane. To do Niej pobożny Symeon kierował słowa o przyszłości Dziecka i zapowiadał: "Twoją duszę miecz przeniknie..."(Łk 2,35), to Ona czyniła Synowi wyrzuty i mówiła o bólu, jaki przeżywali, straciwszy Go z oczu (por. Łk 2,48) i Ona przechowywała pamięć o tych wszystkich wydarzeniach (Łk 2,19.51).

Ona także będzie się pojawiać dalej na kartach Ewangelii, gdy Józefa, Jej męża i opiekuna ich obojga, nie będzie już na świecie. Będzie na weselu w Kanie Galilejskiej, na które jakby ze względu na Nią "zaproszono także Jezusa i Jego uczniów" (J 2,2). To Ona będzie wychwalana za takiego Syna, co będzie początkiem wszystkich pieśni przez wieki o Niej śpiewanych: "Błogosławione łono, które Cię nosiło i piersi, które ssałeś" (Łk 11,27).

Ona wreszcie, gdy Go ludzie opuszczą, stanie pod Jego krzyżem współcierpiąca, i usłyszy ostatnie zlecenie Syna, że ma być matką dla uczniów, których reprezentował tam apostoł Jan, a oni w Niej mają widzieć swoją Matkę (por. J 19,26-27).

Matka Jezusa pojawia się w Ewangeliach tam, gdzie nie można było Jej pominąć, tam, gdzie jest mowa o poczęciu, narodzeniu i o wychowaniu Jezusa. Inne wzmianki o Niej podkreślają, że Jej rola Matki nigdy się nie skończyła. Po śmierci i zmartwychwstaniu Syna jak Matka będzie towarzyszyć uczniom (por. Dz 1,14).

Nie zadowalają nas jednak te szczupłe informacje. Chcielibyśmy dowiedzieć się więcej. Jaką była ta kobieta, Maryja z Nazaretu? Dlaczego Ją Bóg wybrał na Matkę swojego Syna? Czy Jej człowieczeństwo było tak samo obciążone grzechem pierworodnym i jego skutkami, jak nasze? Czy Bożemu Synowi dała takie zarażone człowieczeństwo?

Na niektóre pytania odpowiada nam Ewangelia, choć jej słowa kryją treści tak głębokie, że odkrywamy je bardzo powoli, aby podziwiając Boże plany, coraz lepiej także rozumieć nasz los, los ludzi, którzy potrzebowali, by Bóg podał im rękę i umożliwił wyrwanie się z największej niewoli, jaką sami sobie zgotowali przez grzech.

Maryja w chwili poczęcia Syna, o którym opowiada nam Ewangelia Łukasza w scenie Zwiastowania, była osobą, która "znalazła łaskę u Boga" (Łk 1,20). To znaczy, że podobała się Bogu. Nie było w Niej nic takiego, co budziłoby u Boga jakąkolwiek odrazę.

Została nazwana "pełną łaski". Grecki oryginał Ewangelii oddaje to jednym imiesłowem kecharitomene, co oznacza, że została napełniona łaską i ten stan jest w Niej trwały. Nasz katechizmowy język w pewnym sensie ułatwia zrozumienie treści tego pozdrowienia. Maryja była "wypełniona łaską uświęcającą", czyli, że nie było w Niej nic takiego, co byłoby tej łaski pozbawione. Była więc święta i bez najmniejszego grzechu. Powróćmy jednak do języka biblijnego, w którym "łaska" (charis) zgodnie z treścią Starego Testamentu oznacza Boży dar "miłości" i "miłosierdzia". Maryja była pełna miłości, która była w Niej Bożym darem. Z jednej strony mówi nam to, że nie było w Niej niczego, co byłoby sprzeczne z miłością, a z drugiej - wszystko to było w Niej łaską, Bożym darem.

Jej osoba wypełniona miłością budziła Boże upodobania, podobała się Bogu i dlatego Bóg w Trójcy Osób, w chwili poczęcia Jezusa napełnia Ją swoją obecnością w sposób zupełnie wyjątkowy. "Osłania" Ją moc Najwyższego, czyli jakby spoczywa na Niej wszechmocna obecność Ojca, a Duch Święty, którego rolą jest wszelkie twórcze działanie poza sferą Trójcy Świętej, dokonuje w Niej poczęcia Bożego Syna, który odtąd będzie w Niej przebywał jak w świątyni. "Pałacem Jego, Domem Jego"- nazwał Ją św. Franciszek.

Pytamy jednak dalej: Od kiedy Maryja jest "pełną łaski",od kiedy Ją całą wypełnia miłość? Czy zawsze podobała się Bogu? Czy też był w Jej istnieniu jakikolwiek moment, gdy nie była "pełna łaski"?

W tym ewangelicznym tytule "pełna łaski" odczytujemy taki sens, że nigdy nie było takiej chwili, w której byłaby pozbawiona tej pełni. Stąd zrodził się wniosek, że Ona już w poczęciu została uwolniona od grzechu pierworodnego. Stało się to ze względu na przyszłe zasługi Jej Syna, a stało się to dlatego, że Bóg pragnął, by Jego Syn otrzymał idealne, doskonałe człowieczeństwo, takie, jakie miał pierwszy człowiek - Adam.

Nie godziło się bowiem, by Syn Boży przyjął człowieczeństwo, które byłoby zarażone grzechem, i w ten sposób byłoby uzależnione od szatana.

Te rozważania zaprowadziły Kościół do ogłoszenia prawdy, że otrzymała przywilej Niepokalanego Poczęcia.

"Nowe stworzenie" - jak dzieło zbawienia nazywa św. Paweł - nowa sytuacja człowieka zaczyna się od Jezusa Chrystusa. On sam jest tym "nowym Stworzeniem", a w Nim także wszyscy, którzy w Nim się odrodzili przez wiarę i chrzest, stali się "nowym stworzeniem". Chronologicznie natomiast to "nowe stworzenie" zaczyna się od Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.

Zjednoczona z Synem, nigdy od Niego nie oderwana żadnym "nie będę służyć", na zawsze została z Nim związana.

Od około tysięcznego roku zaczęto Ją przedstawiać na obrazach siedzącą na tronie obok Syna, który wkłada Jej na głowę królewski diadem. W ten sposób wyrażała się wiara Kościoła w Jej wniebowzięcie na tysiąc lat przed dogmatycznym ujęciem tej prawdy.